Boosten, Alphons J.N.
* 1893 / + 1951
Deze architect, zoon van een Maastrichtse drukker, richtte in 1920 samen met Jos Ritzen een architectuurbureau op dat meteen succesvol was. Hun eerste belangrijke gerealiseerde opdracht, de Heilig Hartkerk in Maastricht uit 1921, was meteen een voltreffer. Kritiek bleef hen evenwel niet bespaard: hun ontwerpen werden in het aan de neogotiek verknochte Limburg te eigenzinnig en te modern bevonden.
In 1924 werd de samenwerking ontbonden en ging Boosten alleen verder. Hij ontwierp in deze jaren woonhuizen, scholen en fabrieken. Later kwamen daar ontwerp-opdrachten voor kerken bij. In de jaren dertig vond Boosten een eigen markante stijl, geïnspireerd door de oude romaanse kerken in Limburg.
Boosten werkte vaak samen met Limburgse kunstenaars, zoals de schilders en glaskunstenaars Henri Jonas en Charles Eyck en de beeldhouwer Charles Vos. Hij was mede-oprichter van de Jan van Eyckacademie (1948).
Borgesius, Goeman
* 11-01-1847 te Schildwolde / + 18-01-1917 te Den Haag
Politicus. Gaf als Kamerlid de aanzet tot de arbeidsenquête van 1886 en leidde na 1893 de fractie van de vooruitstrevende liberalen in de Tweede Kamer. Als minister van Binnenlandse Zaken bracht hij onder meer de Woningwet en de Gezondheidswet tot stand. Formeerde in 1905 het kabinet ‘De Meester’, maar nam daarin zelf geen zitting. Als Kamervoorzitter vermaard vanwege zijn versprekingen (‘Curiname en Suracau’). Hield als Kamerlid goed doorwrochte betogen, die meestal met veel belangstelling werden beluisterd, hoewel ze eentonig werden uitgesproken. Na het uiteenvallen van de liberalen in 1885 werd hij leider van de Liberale Unie, de grootste van de drie liberale partijen. Hij was een van de gangmakers van de in 1886 gehouden parlementaire enquête naar de toestand in fabrieken en werkplaatsen, welke de aanleiding vormde voor de Arbeidswet van 1889.
Borgesius was een strijder tegen sociaal onrecht, een geslaagd zakenman en een bekwaam politicus. In zijn beginjaren heeft hij vooral de confessionelen fel bestreden. In later tijden was hij meer de tacticus, die begreep dat politiek de kunst van het mogelijke is. Door zijn gematigd en voorzichtig optreden heeft hij vooral als minister op sociaal gebied veel kunnen bereiken.
Op 1 juli 1914 werd hem door de Groninger universiteit het eredoctoraat in de medicijnen verleend op grond van zijn wetgevende arbeid ten bate van de openbare gezondheid.
Na zijn dood is in Den Haag een gedenkteken voor hem opgericht. Het standbeeld in Minister Goeman Borgesius-plantsoen is voor hem opgericht bij wijze van eerbetoon voor het maken van de woningwet 1901.
Dingemans, ir. Frans C.J.
* 08-05-1905 / + 24-01-1961
Studeerde van 1921 tot 1927 aan de Technische Hogeschool te Delft en was vervolgens in de jaren 1928-1930 werkzaam voor architect Dudok en bureau Brinkman & van der Vlugt.
Sedert 1931 was hij zelfstandig architect. De gemeente Maastricht benoemde hem in 1943 tot directeur van de dienst Stadsontwikkeling.
Dingemans was sterk betrokken bij de renovatie van het Stokstraatkwartier en het Refugiéhuis, alsmede bij de wederopbouw en de uitbreidingsplannen van Maastricht na
de Tweede Wereldoorlog. Voorbeelden hiervan zijn de burgemeestersbuurt Wittevrouwenveld, Trichterveld en Heugemerveld. Hij maakte de plannen voor de wijken Wyckerveld en Malpertuis. De flats langs de stadstraverse aan het Koningsplein en op het Fatimaplein stammen van zijn tekentafel. Vanaf 1952 was Dingemans stadsarchitect van Maastricht en tevens particulier architect. Als stadsbouwmeester ontwierp Dingemans het in 2003 gesloopte stadskantoor bij de Wilhelminabrug.
Emma, Koningin
* 1858 / + 1934
De tweede dochter van George Victor van Waldeck-Pyrmont en Helena van Nassau. Trouwde op 7 januari 1879 met Willem III, koning der Nederlanden, en baarde op 31
augustus 1880 haar dochter Wilhelmina. Emma was acht jaar regentes in de plaats van prinses Wilhelmina, die bij het overlijden van Willem III in 1890 nog te jong voor de troon was.
Heimo
Leefde tijdens de 2e helft van de 12e eeuw
Beroep: ontwerper & bouwmeester
Ontwierp en bouwde ondermeer het priesterkoor in de Onze Lieve Vrouwekerk in Maastricht. Bekend onder zijn naam is het zogenoemde Heimokapiteel in deze kerk; hierop zijn afgebeeld drie evangelietekens, de heilige maagd en een knielende man, waarvan wordt aangenomen dat Heimo hiervoor het model is geweest. Onduidelijk is of Heimo de schenker danwel de maker van het kapiteel is.
Middelhoven, Lambrecht van (familienaam: Broerkens)
* 14e eeuw / + circa 1494
Stichter van het huis ‘De twaalf apostelen’ in de Bogaardenstraat. Hij was financier en rentmeester van de Armentafel van de Heilige Geest (1468) en diende de gemeenschap verschillende jaren als stadspeymeester (1473-1489).
In 1476 kocht hij huis ‘de Belick’ in de Bogaardenstraat en vestigde daar een inrichting voor de opvang van maximaal twaalf ouden van dagen; deze particuliere onderneming werd bij testament op 3 mei 1493 verheven tot stichting.
Moors, gebroeders Wilhelmus & Caspar
Leefden tijdens de eerste helft van de 16e eeuw
Beroep: klokkengieters
Leverden ondermeer de grote klok ‘Grameer’ (grootmoeder) voor de Sint Servaaskerk op 21 juni 1515.
1850 – barst in binnenmantel Grameer
3 mei 1983 – klok wordt omlaag gehaald en in de pandtuin van de Sint Servaaskerk geplaatst
30 sep 1983 – de koninklijke klokkengieterij Eijsbouts (te Asten) giet Grameer II
11 apr 1984 – de klok wordt plechtig ingehaald en op de daaropvolgende dinsdag in de zuidelijke toren opgehangen
Oppen, Mr. Leopold B.J. van
* 1871 / + 1941
Was burgemeester van Maastricht van 1910 tot 1937
Van 1898 tot 1937 in totaal zeventien jaar gemeentesecretaris.
De tijden veranderen. De eerste socialisten komen in 1920 in de raad en met hen tegelijk het eerste vrouwelijke raadslid. Zijn ambtsperiode wordt beheerst door de Eerste Wereldoorlog, de neutraliteit en de komst van de Belgische vluchtelingen. En, in het interbellum, door de crisistijd. Van Oppen toont een sociaal gezicht, organiseert een
gemeentelijke werkverschaffing, bouwt een nieuw ziekenhuis en de eerste bejaardentehuizen. Hij is ‘een schilderachtige man, afkomstig uit de administratie, familie van een fabrieksdirecteur, degelijk, niet bijzonder er uitspringend’. Hij heeft veel gedaan voor de differentiatie van de industrie in de stad, met de komst van bijvoorbeeld fabrieken voor ziekenhuisbedden, stalen buizen en papieren zakken voor cement en kunstmest. In de periode van Van Oppen wordt het Maastrichtse Centraal Station gebouwd.
Peters, Ulrich
Neurenberg (1) / + 1524
(1) geboortedatum is niet bekend
Goudsmid van beroep; geregistreerd als burger onder het smedenambacht in 1489.
Verschillende door hem vervaardigde reliekhouders, kelken alsook monstransen zijn nog in Maastrichtse kerken aanwezig. Maker van het Byzantijns dubbelkruis uit de schatkamer van de Sint-Servaas.
Stempelsnijder voor de voormalige munt aan het Vrijthof.
Severin, André
* 1605 te Maastricht / + 02-05-1673 te Maastricht
Bouwde in 1672 het orgel van de Onze Lieve Vrouwekerk te Maastricht.
De bouw van het orgel van de St. Jacques te Luik (B) staat ook op zijn naam. André Severin is onder dit orgel begraven.
Strouven, Elisabeth
* 24-01-1600 te Maastricht / + 24-10-1661 te Maastricht
Stichtte in 1628 op de Kommel de Zusters van Calvarieberg ter verpleging van zieken.
De na haar dood in 1670 overgebleven zusters zijn samengegaan met de zusters van Sint Annendael; de door de magistraat daartoe aangetrokken Grauwzusters namen de ziekenzorg over.
Tombes, baron Andries J.J. des
* 1787 / + 1845
Generaal Des Tombes was van 1841 tot 1845 stadscommandant van Maastricht. Zijn eregraf is in 1925 van het Biesenbastion, dat op de westelijke Maasoever lag ter
hoogte van de papierfabriek, overgebracht naar het Waldeckbastion. Zijn bijnaam was ‘de Stoomp’. Als je werd verweten ‘van achter de stoomp’ te zijn, was je een buitenechtelijk kind, verwekt bij dit grafmonument.
Tricht, Aert van
Leefde rond de overgang 15e/16e eeuw
Beroep: rood- en geelkoper gieter
Werkstukken van hem zijn onder andere de doopvonten van de Sint Janskathedraal in Den Bosch en de Onze Lieve Vrouwebasiliek te Maastricht.
Vliegen, Willem H.
* 1862 te Gulpen / + 1947 te Bloemendaal
Vliegen was voorman van de Nederlandse socialistische beweging sinds de jaren tachtig van de 18e eeuw tot aan de Tweede Wereldoorlog – hij was een van de twaalf oprichters
van de Sociaal Democratische Arbeiders Partij (SDAP). Van 1909 tot 1937 was hij lid van de Tweede Kamer van met een onderbreking van 1917 tot 1922, in welke tijd hij lid was van de Eerste Kamer. Verder was hij was hoofdredacteur van het blad ‘De Sociaal-Democraat’ van 1897 tot 1899 en redacteur van ‘Het Volk’ van 1902 tot 1914. Vliegen publiceerde twee standaardwerken over de socialistische beweging, te weten ‘De Dageraad der Volksbevrijding’ en ‘Die onze kracht ontwaken deed’.
In 1884 richtte hij in Maastricht een afdeling van de Bond voor Algemeen Kies- en Stemrecht op. Al gauw schreef hij ook bijdragen in landelijke organen als ‘Recht voor Allen’. In 1885 werd hij door zijn werkgever ontslagen omdat hij aan een kiesrechtdemonstratie in Den Haag had deelgenomen. Aan het einde van dat jaar verliet Vliegen Maastricht en
werkte in verschillende plaatsen in de Randstad. In september 1889 keerde Vliegen terug naar Maastricht om als administrateur te gaan werken voor het Sociaaldemocratische Fonds tot uitkering bij overlijden. Op 17 oktober van datzelfde jaar richtte Vliegen de Maastrichtse afdeling van de Sociaal-Democratische Bond (SDB) op, waarvan hij voorzitter en de inspirerende voorman werd.
Vliegen verwierf in bijzondere mate het vertrouw en van F. Domela Nieuwenhuis, die hij zelfs tijdens diens vakantie als redacteur van ‘Recht voor Allen’ verving. Vanaf 1890 verscheen te Maastricht ‘De Volkstribuun’, waarvan hij, geholpen door G.H. Pieters, schrijver, zetter, drukker, redacteur en colporteur in één persoon was. Een voor zijn strijdlust sprekende anekdote is dat hij in dit blad een recept afdrukte voor het maken van dynamiet. Hij bood ook revolvers en patronen te koop aan en riep socialistische meisjes op hun vrijers met Sinterklaas te verrassen met een vernikkelde of geëmailleerde revolver met een doos patronen.
Vos, Charles H.M.
* 08-09-1888 te Maastricht / + 19-02-1954 te Maastricht
Vos, de ‘stadsbeeldhouwer van Maastricht’, voltooide zijn studie aan het Jezuïetencollege Rolduc in Sittard en begon in 1906 als volontair in het atelier van architect Eduard Cuypers
in Roermond. Hij werkte daar tot 1909.Daarna studeerde hij aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen en de Rijksakademie voor Beeldende Kunsten te
Amsterdam, waar hij in 1917 winnaar was van de Prix de Rome.
In 1922 keerde hij terug in zijn geboortestad Maastricht, waar hij les gaf aan de Middelbare Kunstnijverheidschool (nu Stadsacademie) en aan de Jan van Eyckacademie. Ook ontwierp hij een aantal jaren voor de aardewerkfabriek ‘De Sphinx’. Vos maakte vele bekende beelden die ook nu nog in Maastricht te vinden zijn, zoals het Mooswief op de Markt en het beeld van Sint Servaas van Maastricht aan de Sint Servaasbrug. Hij legde zich met name toe op kerkelijke kunst.
Charles Vos was lid van de Bende van De Suisse, een groep schilders, architecten, dichters, schrijvers en andere cultuurliefhebbers die in de jaren ’20 (net als de leden van de
Limburgse Kunstkring) vele avonden doorbracht in het Café Suisse aan het Vrijthof te Maastricht.
Wery, Gerardus
* 1662 / + 1718
Leverde monstransen aan de antonieten, cellenbroeders, de kruisheren te Maaseik, de pastoors van de Sint-Jacob (= Sint-Jan) en van Wyck alsook pastoors buiten de stad.
Wijnen, Jan Hendrik
Wijding in Roermond in 1864
Kapelaan van de Sint Mathias van 1864 tot 1884 en rector van het gesticht De Nieuwenhof van 1884 tot 1887. Daarna pastoor te Limbricht en Breust-Eisden.
Ageerde als een der eersten tegen de kinderarbeid in Maastricht. Aanklager van de kinderarbeid in het dagblad “De Maasbode”, later in brochurevorm uitgegeven.
Was tegen een verbod om gehuwde vrouwen in de fabriek te laten werken: omwille van het loon gingen de meisjes ongehuwd samenleven.
Werm, Gerard van
* 1604 / + 1681
Beroep: priester & polyglot (beheerst veel talen)
Stamt uit een bekende Maastrichtse schepenfamilie.
Behaalde in 1636 de doctorstitel voor de studie wijsbegeerte & godgeleerdheid. Was driemaal rector van de universiteit van Leuven.